ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASININ HUKUKİ NİTELİĞİ NEDİR?
Boşanma davaları şekil ve usul yönünden farklılıklar göstermektedir. Anlaşmalı Boşanma ise en kısa tanımıyla eşlerin boşanma ile ilgili tüm hukuki sonuçlar üzerinde uzlaşmaları sonucu açılacak olan boşanma davası türüdür. Ancak eşlerin tüm konularda uzlaşmış olmaları anlaşmalı boşanma davası açmak için yeterli değildir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesinin 3. fıkrasında anlaşmalı boşanma davası açabilmek için gerekli olan şartlar düzenlenmiştir.
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASININ ŞARTLARI NELERDİR?
1- Evlilik En Az Bir Yıl Sürmüş Olmalıdır
Anlaşmalı boşanma davasının en önemli şartlarından biri eşlerin en az bir yıl evli olmasıdır. İmam nikahı, nişanlılık ya da birlikte yaşama gibi hallerde geçen süre bir yıllık süreye dahil edilemez. Evlenme tarihinin üzerinden bir yıl geçmeden eşler anlaşmalı boşanma davası açamaz. Bir yıllık süre dolmadan boşanmak isteyen çiftlerin çekişmeli boşanma davası açması gerekmektedir. Bu şart çok kısa süreli evliliklerde, çiftlerin henüz birbirlerini tanımadan boşanma yoluna gitmelerini önlemeyi amaçlamaktadır.
2-Eşlerin Mahkemeye Beraber Başvurmuş ya da Bir Eşin Açtığı Davanın Diğer Eş Tarafından Kabul Edilmiş Olması Gerekir
Taraflar ortak bir dilekçe ile başvurarak anlaşmalı boşanma davası açabilirler veya eşlerden birinin usulüne uygun olarak açmış olduğu boşanma davasındaki tüm talepleri diğer tarafın kabul etmesi ile de anlaşmalı boşanma gerçekleşebilir. Uygulamada taraflardan birinin müracaatı sonucu diğer eş davayı kabul etmektedir.
Bununla birlikte çekişmeli olarak açılmış ve devam etmekte olan bir boşanma davasında, tarafların anlaşmalı boşanma protokolünü mahkemeye sunmaları ya da duruşma esnasında anlaşma şartlarını duruşma zaptına geçirmeleri halinde de anlaşmalı boşanma gerçekleşebilir.
3-Tarafların Hakim Huzurunda Boşanma İradelerini Açıklamaları Gerekmektedir
Bu koşul, eşlerin boşanma ve şartları konusundaki iradelerini hakimin huzurunda serbestçe açıklayabildiklerine kanaat getirmek için oluşturulmuştur. Eğer hakim tarafların iradelerinin fesada uğradığını tespit ederse boşanma talebini reddedecektir. Bu nedenle tarafların boşanma iradelerini hakim huzurunda “bizzat” açıklamaları gerekmektedir. Taraf mahkemeye gelmeden ve dinlenmeden avukatının boşanma iradesini açıklaması mümkün değildir.
4-Tarafların Yapmış Oldukları Anlaşmanın Hakim Tarafından Uygun Bulunması Gerekir
Anlaşmalı boşanma için tarafların, boşanmanın mali sonuçları (maddi-manevi tazminat, nafaka) ve çocukların durumu (çocukların velayeti, çocuklar ile kişisel münasebet gibi hususların) hakkında anlaşmaya varmaları gerekmektedir. Bu anlaşma protokol hazırlanıp imzalanarak sunulabileceği gibi, mahkemede anlaşma hükümlerinin tutanak altına alınmasıyla da gerçekleşebilir. Tarafların sunmuş oldukları anlaşma şartlarının hakim tarafından uygun bulunması gerekmektedir. Hakim gerek görürse bu şartlarda değişikliğe gidebilir. Tarafların anlaşmalı boşanabilmeleri için hakimin yapmış olduğu bu değişiklikleri kabul etmeleri gerekmektedir. Aksi takdirde anlaşmalı boşanma davası çekişmeli boşanma davasına dönecektir.
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI NEREDE AÇILIR?
Anlaşmalı Boşanma Davaları, boşanma davalarına bakmakla görevli olan Aile Mahkemeleri’nde açılmalıdır. Aile Mahkemesi’nin bulunmadığı yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi sıfatı ile görev yapar.
Boşanma davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Anlaşmalı boşanma davasında yetki, kesin yetki niteliğinde değildir. Anlaşmalı boşanma davası, tarafları zaten anlaşmış ve yetki konusunda itirazda bulunmayacakları için her yerde açılabilir.
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI NASIL AÇILIR?
Anlaşmalı boşanma davası açılabilmesi için 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu (TMK)’nda belirtilen şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Anlaşmalı boşanma kısa sürede boşanmak isteyen eşler için uygun bir boşanma türüdür. Anlaşmalı boşanma davası açmak için eşlerin anlaşmalı boşanma dilekçesi ile anlaşmalı boşanma protokolü hazırlamaları zorunludur. Bu belgeler ile görevli mahkemeye başvuru yapabilirler.
ANLAŞMALI BOŞANMA PROTOKOLÜ NEDİR?
Boşanma protokolü, ister anlaşmalı boşanma davası açılsın isterse çekişmeli boşanma davası açılsın tarafların boşanma ve boşanmanın eki niteliğindeki hususlarda anlaşarak boşanma davasının neticelenmesi için ortaya koydukları iradenin ve anlaşmanın yazılı bir şekilde düzenlenmiş halidir.
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI NE KADAR SÜRER?
Anlaşmalı boşanma davasının süresi, hukuki işlemlerin doğru yürütülmesi ile orantılı olacaktır. Ayrıca ilgili mahkemenin iş yoğunluğu da bu süreyi uzaltıp kısaltabilmektedir. Eğer bütün hukuki prosedürler doğru şekilde ve zamanında tamamlanmış ise kısa sürede boşanma gerçekleşebilecektir. Hukuki prosedürler doğru şekilde izlenildiği takdirde anlaşmalı boşanma kararının tek celsede alınabilme imkânı bulunmaktadır. Bu sebeple kısa sürede boşanmak isteyen eşler için en uygun boşanma türüdür. Anlaşmalı boşanma davaları, açıklamış olduğumuz sebeplere dayalı olarak, bazen 10 gün içerisinde sonuçlanmakta bazen de 2-3 ay içerisinde neticelenmektedir.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASINDA ANLAŞMALI BOŞANMA KARARI VERİLEBİLİNİR Mİ?
Anlaşmalı boşanma, baştan beri anlaşma sağlanarak hukuki prosedürlerin takibiyle anlaşmalı boşanma davası açılarak gerçekleşebileceği gibi, çekişmeli boşanma davalarında tarafların boşanma davası süresince bahsedilen konularda uzlaşıya varmaları halinde; anlaşmalı boşanma davalarına dönmesiyle birlikte de mümkün olabilmektedir.
Çekişmeli boşanma davalarının uzun bir süreç sonunda sonlanması, tarafların hem psikolojik olarak zarara uğramalarına hem de mali olarak birtakım problemlerle karşılaşmalarına neden olmaktadır. Boşanmanın daha hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesi amacıyla en az 1 yıl süren evliliğin ardından, dava öncesinde tarafların başta anlaşmaya varamadığı hususlarda dava süreci içerisinde anlaşmaya varmaları durumunda, hâkim, tarafların istemi üzerine somut olayın durum ve şartlarını değerlendirerek çekişmeli boşanma davasının anlaşmalı boşanma davası olarak devam etmesini karara bağlayabilmektedir.
Çekişmeli boşanma davalarına ilişkin yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASINDA KARAR VERİLDİKTEN SONRA VELAYET, NAFAKA VE MAL PAYLAŞIMINA İLİŞKİN HUSUSLARDA DAVA AÇILABİLİNİR Mİ?
Anlaşmalı boşanma davası bittikten sonra velayet kendisinde olmayan eş her zaman velayet davası açabilir. Daha açık bir anlatımla; müşterek çocuk A'nın velayeti anneye verilmiş olsa bile, anlaşmalı boşanma davası sonrası şartların değiştiğini ve haklı gerekçelerinin olduğunu ileri süren baba, velayet davası açabilir. Örneğin; velayet kendisinde olan eş A, müşterek çocuğu anneanneye bırakıp başka bir şehre yerleşmişse artık baba velayetin değiştirilmesi için dava açabilecektir.
Anlaşmalı boşanma davasında kendi için nafaka istemeyen eş, sonradan nafaka talebinde bulunamaz. Müşterek çocuk/çocuklar için ise durum farklıdır. Velayet hakkı kendisinde olan eş, anlaşmalı boşanma davasında çocuklar için nafaka talep etmemiş olsa da sonradan dava açıp şartların değiştiğini ve çocuk/çocuklar için nafaka isteyebilir. Örneğin; velayet kendisinde olan anne, boşanma sırasında çalışmaktadır ve aylık sabit maaşı vardır, anlaşmalı boşanma sonrası işten çıkarılırsa ve maddi zorluğa düşerse çocuklar için nafaka talep edebilecektir. Bir diğer örnek ise; velayet hakkı kendisinde olan anne, müşterek çocuklarının babasına yüklü bir miras kaldığını öğrendiğinde, babanın koşulları değiştiği için çocukları için nafaka isteyebilecektir.
Anlaşmalı boşanma davasında mal paylaşımına dair açık hüküm ve düzenleme bulunmazsa taraflar boşanma kararı sonrası mal paylaşımı davası açabilirler. Örneğin; anlaşmalı boşanma protokolünde mal paylaşımına dair madde yoksa ve eşlerden A'nın adına kayıtlı bir ev varsa, boşanma sonrası eşlerden B, A'dan evin bedelinin yarısını isteyebilir. Bu nedenle boşanma sonrasında yeni davalarla karşı karşıya gelmemek için boşanma protokolü ile mal rejiminin de düzenlenmesi gerekmektedir. Mal rejimi düzenlemesi ileride açılacak davaların, yargılama giderlerinin önüne geçmeyi sağlayacaktır.
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI AÇMAK İÇİN AVUKAT GEREKLİ MİDİR?
Mevzuata göre herkes kendi davasını kendisi açabilir ve takip edebilir. Ancak hayatta her işin bir uzmanı olduğu, her mesleğin kendi içinde profesyonel yaklaşım gerektirdiği gibi hususlar düşünüldüğünde avukatsız anlaşmalı boşanma protokolü düzenlemek veya davayı avukatsız bir şekilde açmak ileride ihtilafların oluşmasına neden olabilir. Bu gerçekler karşısında anlaşmalı boşanma davaları avukat aracılığıyla takip edilmelidir. Boşanmak isteyen her iki tarafın da haklarını ve menfaatlerini korumak için sözleşmenin bir avukat eliyle hazırlanması önem teşkil etmektedir.
Avukat Gökhan Sarı Hukuk Bürosu
Hukuki sorunlarınıza dair her türlü görüş, yorum ve sorularınızı sitemiz üzerinde bulunan Whatsapp iletişim butonunu kullanarak bize yöneltebilirsiniz.
Comentários